Manastir Kaona, zadužbina sestre Miloša Obilića, svedok prohujalih vekova, obnovljen i uređen, danas je značajni duhovni centar, kulturno središte i narodno zborište

Ikonija i Vida, sestre Miloša Obilića, prateći brata na Kosovo, stigle su do Ravnih livada. Ikonija, vraćajući se sa izvora odakle je donela vodu, reče: „Eh, što dobra konja videh, još da je sedlo prema njemu...” Miloš je na to odgovorio: „Imamo blaga, načini mu sedlo, a kad se ja vratim sa Kosova, pomoći ću ti da bude još lepše.” Ovako govori legenda, uz objašnjenje, da se tada pod videti dobra konja mislilo na lepo, skrovito mesto gde bi se mogla crkva sagraditi. Miloš se nije vratio sa Kosova, a sestre su, da bi ovekovečile uspomenu na svog brata, sagradile dva manastira: Vida manastir Vidojevicu, a Ikonija – Kaonu.

Podaci o izgledu stare manastirske crkve postoje tek od 1756. godine, što odgovara vremenu posle njene obnove. Stara crkva je bila zidana kamenom, sa prozorima koji su više ličili na puškarnice i pokrivena šindrom. Freske su uništili Turci, pa su se i do današnjih dana mogli naći sitni delovi obojenog, glatkog maltera, prilikom arheoloških iskopavanja. Feliks Kanic piše da je Kaona imala školu već 1827. godine, ali da je ona prema podacima iz starih povelja radila još i 1793. godine.

Od druge polovine jedanaestog veka, kada se smatra da je ozidana prva crkva na ovom mestu, do današnjih dana, manastir je više puta rušen, obnavljan, dograđivan, napuštan i ponovo nicao, doslovno iz pepela. Stoga mnogi putopisci pominju ga u svojim delima kao napušteni posavsko-tamnavski manastir. Tačnije rečeno, delio je sudbinu naroda ovoga kraja, seobe i razaranja, ali i lepotu i radosti života i verovanja.
U vreme Prvog srpskog ustanka manastir je bio bolnica. Jedna soba konaka pretvorena je u kapelu posvećenu Uspenju presvete Bogorodice i u njoj se obavljalo bogosluženje, jer je u crkvi bila smeštena municija. I sami kaluđeri ovog manastira učestvovali su u borbama zajedno sa ustanicima. U Memoarima Prote Mateje Nenadovića naći će se podatak o pomoći „kaluđera kaonskog Makarija sa dvadeset momaka” koji su kod Jelenče, januara 1806. godine, pomogli Karađorđu da satera Turke u Šabac.

Crkva je postradala i u Prvom svetskom ratu, kada je zapaljena arhiva i odneta crkvena zvona. U Drugom svetskom ratu manastir je bio prihvatilište, a po završetku rata, u vreme agrarne reforme, ostao je bez 120 hektara zemlje.

Sadašnja manastirska crkva posvećena Svetom arhangelu Mihailu podignuta je 1892. godine, na temeljima stare. U nju su uzidani svi spomenici sa monaškog groblja i preostali materijal stare svetinje. Tako su prohujali vekovi i istorija ovoga kraja ovekovečeni u novom zdanju, isprepletani vremenom, legendama i ljubavlju koju meštani Posavine i Tamnave, vernici i ljudi otvorenog srca imaju prema manastiru koji je postao simbol njihovog trajanja. Godine 1992. proslavljeno je 100 godina postojanja nove crkve i šest vekova manastira. Povodom ovog jubileja manastir je odlikovan Ordenom Svetog Save „za zasluge kroz istoriju”.
Nedaleko od crkve nalazi se stari zvonik, podignut verovatno 1911. godine, a i spomenik posavsko-tamnavskom oborknezu Ranku Lazareviću, koji, kako je zapisano, „požive na zemlji let 45...” i „ubi ga Bego Novljanin u Šapcu sa četiri voina svoja. I potrudi se brat jego pop Luka, iznese stenu na pokrovenije brata svojego. Marta 2. 1800.”

Velika obnova počela je 1962. godine, kada je za starešinu manastira postavljen otac Teofilo. Prvo je podignut novi konak sa kapelom posvećenom Uspenju presvete Bogorodice, a zatim posle nekoliko godina i veliki konak sa trpezarijom. Od dve male rečice koje opasuju manastir stvoren je ribnjak, koji danas predstavlja pravi ukras i u kome se ogleda kaonska crkva. Pored jezera je pećina-kapela Roždestva Hristovog, podignuta u čast obeležavanja proslave dva milenijuma od Hristovog rođenja. Posebnu lepotu i mir unosi mala građevina nazvana sobrašica, koju je projektovalo i podiglo bratstvo manastira. Tu će se odmoriti neretki gosti, okrepiti se i popričati, za okruglim stolom, koji nema „prednje mesto”. U prirodnom amfiteatru, podno crkve nalazi se Istočnik vode kaonske, čija lekovita voda ima uvek 11 stepeni i prema oceni stručnjaka spada u najkvalitetnije u Srbiji. Voda sa ovog izvora prolazi kroz novu krstionicu, urađenu u ranohrišćanskom stilu, prvu u Srbiji posle sedam vekova, po uzoru na krstionicu iz Tebe tesalijske. Krštenje se obavlja u malom krstolikom bazenu potpunim pogruženjem deteta u vodu.

Ako imate sreće da se na ovom mestu nađete jednog letnjeg dana, u miru i tišini, uz neprimetne kapi najsitnije kiše, koja umiva zelenilo manastirskih livada i poigrava se sa površinom vode malog ribnjaka i jezera sa vodoskokom, da slušate tišinu koja razgovara sa mahovinom i pticama na drveću, udišete miris pokošene trave i bele magnolije, sigurno je bar jedno: vratićete sebi veru u ljude, ljubav i lepotu. A to je za početak dovoljno. Ili mnogo!